Ondernemers opgelet: Graaf jij je eigen graf zonder dat je het door hebt? Deze bedrijven helpen jou met alle liefde dieper te graven!
Hoe Bol.com en co. ondernemers afhankelijk maken? Alles over wurgplatforms, gesloten ecosystemen en façades van dark patterns bij platforms die “jou helpen” maar stiekem het tegengestelde doen. “De winkel van ons allemaal” is er stiekem alleen voor zichzelf.
Lees na afloop ook de wurgstrategie van supermarkten met huismerken ter aanvulling!
Er was eens een boekenwinkeltje…
Het was een leuk, online boekenwinkeltje met een ruim aanbod aan boekjes. Je kon er alle romans vinden, iedere encyclopedie, elk gewenst naslagwerk. Voor de boekenwurm een utopische metropool vol kennis, verhalen en ervaringen. Maar toen veranderde de wereld een beetje. Mensen gingen iets minder fysieke boeken lezen, en meer online luisteren. De podcasts en video’s namen het een beetje over.
Het boekenwinkeltje moest iets doen om te overleven. Daarom ging het er allerlei andere spulletjes bij verkopen. Koffiemokken, DVD spelers, groenten in blik, jassen, wandlampjes en nog veel meer. Dat ging goed. Zó goed zelfs, dat diverse investeerders ook wel wilden meeprofiteren van het succes. Er kwamen enorme budgetten vrij voor advertenties op de radio en televisie, en in iedere zoekmachine.
Het winkeltje werd gigantisch groot voor Nederlandse begrippen, en besloot daarom ook andere ondernemers te betrekken: “Kom naar onze winkel, dan kun je jouw spullen ook bij ons verkopen!” – En zo ontstond het Bol.com verkoopplatform. Je betaalde commissie en mocht dan je spullen op het plafrom verkopen als ondernemer. Perfect, want dit winkeltje heeft een flinke online aanwezigheid.
Wurgplatform voor ondernemers
“De winkel van ons allemaal” is er stiekem alleen voor zichzelf. Het is een wurgplatform dat jouw winkel praktisch onzichtbaar en onvindbaar maakt. Je winkelpagina heeft geen eigen identiteit, het logo is klein en de “bekijk de verkoper” knop gaat naar een pagina op Bol zelf, dus niet naar jouw website. Een bewuste keuze natuurlijk. Zelfs op die verkoperspagina zal je geen link naar jouw website vinden. Klanten die contact met jou willen opnemen, komen terecht bij een contactformulier van jouw winkel bij Bol, dus niet op jouw website.
Het lijkt voor jou als ondernemer misschien onschuldig, maar de klant herinnert zich géén aankoop bij jouw bedrijf. De klant herinnert zich een aankoop bij Bol. Daar zit de kracht, het platform geeft jou geen eigen identiteit. Geen eigen kleuren. Een klein logo en het contact loopt via het platform zelf. Alles draait om Bol, niet om jou. Het is compleet legaal, want de website bepaalt zelf wat de regels zijn op hun eigen platform. Het gaat pas mis als je vraagt of het ook ethisch is. Daar wringt de schoen tot blaren aan toe.
Trouwens, zijn jou de woekerprijzen ook opgevallen? Bovenaan in de zoekresultaten van Bol staan de duurste items. Als je iets verder zoekt, ontdek je dat een item door een andere verkoper wordt aangeboden voor nog geen 25% van de prijs. De resultaten die bovenaan staan worden als eerste gezien, er wordt als eerste op geklikt, ze worden als eerste gekocht door nietsvermoedende bezoekers. Bol doet niets aan de woekerprijzen, omdat zij er baat bij hebben. De duurste items leveren de meeste commissies, maar als je verder kijkt, dan is een duur boek van €199,- verderop opeens voor €49,- te vinden.
In dit laatste voorbeeld heeft de ondernemer twee opties. Met voordelige, concurrerende prijzen word je minder goed gevonden op het platform, maar is je prijs eerlijker. Met absurd hoge prijzen word je beter gevonden, maar ben je onethisch aan het handelen door gebruik te maken van woekerprijzen. De keuze is aan jou, maar is het een eerlijke keuze?
Ondernemers graven hun eigen graf
Ondertussen ben jij als ondernemer op dit platform je eigen graf aan het graven. Ook als je dat niet direct doorhebt. Het platform helpt je met liefde je winkel nóg dieper in te graven. Het is een effectieve strategie om concurrentie legaal uit te schakelen. “De winkel van ons allemaal” is niet de enige die dit doet. Ook multinationals zoals Amazon doen hieraan mee, vrolijk en ongegeneerd. Grote ondernemers over de hele wereld hebben dit succes ontdekt waardoor zelfs AliExpress, Wish, Shein en Temu hun intrede deden.
Ook AliExpress-achtige winkels gebruiken hetzelfde concept. Winkels en mensen in China die iets willen verkopen kunnen daar terecht. Uiteraard zonder groot en herkenbaar logo en zonder identiteitskleuren of huisstijl. Overal op het platform wordt de naam van AliExpress genoemd en niet van de winkel zelf. De winkel verdient wat kleine centen terwijl platforms daar commissies voor vangen, dus geld verdienen, terwijl gebruikers van het platform zich niet herinneren wat de naam van de winkel was. Alleen de naam van het platform zit in het geheugen, en dát wordt er groter van terwijl de winkel in de schaduw blijft.
Vrije keuze of gedwongen opsluiting?
Tuurlijk, veel ondernemers kiezen er zelf voor om via dit platform te verkopen. Daarom is deze post ook gedeeltelijk gericht aan ondernemers. Toch is het belangrijk stil te staan bij mogelijke onvrije keuzes. Ja, in theorie heeft elk bedrijf de keuze om wel of niet met deze platforms te verkopen. In de praktijk kunnen schulden, zoals bijvoorbeeld de Coronasteun van de overheid, ondernemers dwingen om dingen te doen die geld opleveren. Zo komen sommige ondernemers terecht bij pakketpunt-platforms en nemen zij pakjes aan voor de grote, wereldwijde vervoerders van jouw webshopaankopen.
In de basis heb je dus een keuze, maar lang niet voor iedere ondernemer is de keuze echt vrij. Ondernemers staan soms onverhoopt met hun rug tegen de muur.
Lama waaien, die wurgplatforms!
Mijn tip aan jou als ondernemer? Blijf er gewoon van weg. Je redt niet alleen jezelf maar ook de vrije markt. Dus lama waaien, die wurgplatforms.