Dief in de nacht steelt gegevens: Gerechtvaardigd belang sluipt stiekem binnen

Je stemt bewust niet in met het delen van gegevens. Toch worden je gegevens legaal voor advertenties gebruikt. Hoe kan dat?

Onder de noemer “gerechtvaardigd belang” zeggen bedrijven eigenlijk “mijn wens weegt zwaarder dan jouw voorkeur”. Je weigert cookies en zet daarbij alle vinkjes uit, maar onder de motorkap blijven vinkjes voor gerechtvaardigd belang aanstaan. Zo wordt je activiteit alsnog gemonitord, ook al heb je dat eigenlijk afgewezen.

Wat is gerechtvaardigd belang?

Gerechtvaardigd belang houdt in dat het belang van een bedrijf rechtvaardigt dat je toch wordt getraceerd op internet, ook al weiger je cookies en zeg je stellig “Nee, dat wil ik niet”. Met het zogenoemde “gerechtvaardigd belang” zegt een bedrijf eigenlijk dat zij niet zonder jouw gegevens kunnen en daarom toch volgen. Een beetje krom, want deze functie is een maas in de wet, bedoeld voor oprechte belangen. Denk aan bedrijven die je gegevens echt nodig hebben om jou überhaupt een dienst aan te kunnen bieden.

In werkelijkheid wordt “gerechtvaardigd belang” of in het Engels “legitimate interest” door bijna iedere aanbieder misbruikt. Zo wordt vrijwel iedere vorm van gegevensverwerking bij gerechtvaardigd belang in het rijtje geplaatst, ook al is het belang niet gerechtvaardigd. Je begrijpt misschien goed, hoe je met gerechtvaardigd belang onder de AVG vandaan komt. Terwijl de AVG je eigenlijk verbied om gegevens zonder toestemming te verzamelen, zegt diezelfde AVG dat het oké is als je het gerechtvaardigd belang noemt.

Hoe pak je een dief in de nacht?

Gerechtvaardigd belang is dus een dief in de nacht, die stiekem binnen sluipt zonder dat je dit doorhebt. Ook al heb je de deuren afgesloten en ieder slot dichtgedraaid. Wat je daar nu tegen kunt doen? Een alarmsysteem gebruiken en zorgen voor extra beveiliging.

Het alarmsysteem staat synoniem voor een extra paar ogen. Goed kijken naar de melding die door een website in beeld wordt geschoven. Kijk of er extra vinkjes staan en zet die ook uit. Verder kan je natuurlijk een browser of extensie gebruiken die dit automatisch voor je doet. Dat is misschien nog wel de beste keuze die je kunt maken. Een browser zoals Brave blokkeert automatisch alle cookies en trackers. Als een site niet helemaal goed werkt, dan kan je zelf handmatig specifieke trackers aanzetten.

Op die manier kies je bewust wat je wel en niet accepteert. Het “privacy by default” model helpt jou standaard alles af te wijzen, en vervolgens bewust te kiezen wat je toestaat. Als je het mij vraagt moeten we meer naar “privacy by default” modellen toebewegen, willen we onze privacy op termijn echt kunnen herstellen. Bedrijven worden namelijk ook inventief en bedenken allerlei trucs om onder wetgeving uit te komen.